Медиумските слободи во Европската унија беа во опаѓање во 2023 година и се „опасно блиску до критична точка“ во неколку земји, предупреди берлинската невладина организација Унија за европски граѓански слободи во својот годишен извештај.
„Медиумските слободи очигледно се во постојан пад низ Европа. Во многу земји, ова е резултат на намерно оштетување или занемарување од страна на националните влади“, рече Ева Симон од берлинската организација Либертис.
Таа предупреди на раширени закани за новинарите и напади врз независноста на јавните радиодифузери, пишува Гардијан. Симон изјави дека падот на слободата на медиумите е проследен со пад на владеењето на правото и оцени дека новите закони на ЕУ за медиуми „имаат потенцијал“, но дека мора соодветно да се имплементираат.
Меѓу проблемите се издвојуваат слабата транспарентност на медиумите и бројните закани за независноста и финансиите на јавните медиуми.
Во неколку земји-членки на ЕУ се забележани случаи на закани, заплашувања, следење и насилство врз новинари, а во извештајот се препорачува Европската комисија внимателно да го следи спроведувањето на Европскиот закон за слобода на медиумите. Во текот на 2023 година, според извештајот, физички биле нападнати новинари од Хрватска, Франција, Германија, Грција и Италија, додека новинарите во Унгарија и Словачка биле изложени на злоупотреба и закани од државни функционери.
Медиумските слободи се намалуваат ширум Европската унија и се „изложени на голем ризик“ во неколку земји-членки, соопшти водечката мрежа за граѓански слободи, нагласувајќи ги раширените закани за новинарите и нападите врз независноста на јавните радиодифузери.
„Слободата на медиумите очигледно е во постојан пад низ ЕУ поради намерно оштетување или занемарување на владата“, рече Ева Сајмон, висок офицер во Либертис.
„Намалувањето на слободата на медиумите оди рака под рака со падот на владеењето на правото. Постои тесна врска меѓу двете. Авторитарните режими функционираат според тој принцип“, рече Сајмон, додавајќи дека новото законодавство за медиуми на ЕУ „има потенцијал“, но дека мора правилно да се спроведе.
Европскиот медиумски пејзаж сè уште се карактеризира со висока концентрација на медиумска сопственост, несоодветни правила за транспарентност на сопственоста и бројни закани за независноста и финансиите на јавните медиуми, според организацијата Либертис.
Во Романија и Шведска, полицијата не успеала соодветно да ги истражи нападите врз новинарите, ниту поради недостиг на ресурси, ниту поради недостиг на волја, се вели во извештајот, додека во Франција и Бугарија самите полицајци ги нападнале новинарите.
Во Словачка, популистичкиот премиер Роберт Фицо „ја прекина секаква комуникација“ со четири медиуми обвинети за „отворено прикажување непријателски ставови“, пишува Гардијан.
Овој месец, неговата влада го одобри контроверзниот предлог-закон за реконструкција на јавниот радиодифузен сервис РТВС. Во Унгарија, јавните медиуми беа „толку целосно под јаремот на владата“ што нивната работа „се карактеризираше со пристрасно и еднострано известување кое секогаш е во согласност со интересите на владејачката партија Фидес“, според Либерти.
Освен во Унгарија, јавната телевизија во Полска се вели дека е во „состојба на неизвесност“ бидејќи новиот премиер Доналд Туск се обидува да ги одврати интервенциите на претходната влада, а расте и загриженоста за владите во Хрватска и Италија.
Во Германија, Унгарија, Литванија и Холандија, новинарите кои ја критикуваат владата беа исклучени од прес-конференции или други официјални настани или не им беше дозволен пристап до документи.
