Експертите за човекови права ги обвинуваат сите страни во конфликтот во Централноафриканската Република дека вршат сериозни прекршувања на човековите права и кршење на цивилното население.
Експертите, кои одржаа дијалог на високо ниво во Советот за човекови права на ОН во четвртокот за да ги проценат случувањата во Централноафриканската Република, предупредија дека тековното насилство и нестабилноста во земјата негативно влијаеле на човековите права на цивилите и ја држеле земјата заглавена во сиромаштија.
Нада Ал-Нашиф, заменик висок комесар на ОН за човекови права, ги обвини вооружените групи за „51 отсто од злоупотребите и државните актери за преостанатите 49 отсто од прекршувањата“.
Таа рече дека помеѓу 1 јули 2022 година и 30 јуни 2023 година, биле пријавени 2.100 злоупотреби и прекршувања од страна на мировните сили на ОН, познати како МИНУСКА, кои погодиле 4.676 жртви.
Меѓу жртвите, рече таа, има стотици жени и девојчиња кои биле „подложени на сексуално насилство поврзано со конфликти“.
„Овие прекршувања главно им се припишуваат на вооружените групи, но исто така и на војската и другиот безбедносен персонал“, истакна таа, додавајќи дека завојуваните страни извршиле и други сериозни прекршувања, како што се вонсудски егзекуции, трговија, присилно регрутирање и употреба, и принуден брак.
Таа рече дека децата, исто така, се жртви на тешки прекршувања на човековите права, „со регрутирање и употреба на деца, а киднапирањето и сексуалното насилство се најчести… Вооружените групи остануваат главни сторители во овој поглед“.
Ал-Нашиф посочи дека владата презела некои чекори за да ја подобри лошата ситуација со човековите права во земјата. Сепак, таа истакна дека тоа е само првиот чекор, велејќи дека итно се потребни зајакнати мерки за да се елиминираат сите форми на експлоатација и злоупотреба.
Одговарајќи на забелешките на заменик високиот комесар, Арнауд Џубаје Абазен, државен министер за правда на Централноафриканската Република, објасни дека долгогодишното искуство на неговата земја со повторливи конфликти и турбуленции доведоа до „сериозни прекршувања на човековите права и меѓународното хуманитарно право, од кои жените и девојките се главните жртви“.
Тој рече дека претседателот Фаустин Архенџ Туадера има намера да ја поправи ситуацијата, иако истакна дека претседателот ја ставил „промоцијата и заштитата на човековите права во епицентарот на неговата јавна политика“, со посебен акцент на правата на жените и девојките.
Тој ги наведе и детално ги раскажа многуте нови и ревидирани уставни закони и други правни лекови кои се спроведени од неговата влада поврзани со родовото насилство. Некои, рече тој, се насочени кон ставање крај на дискриминацијата, зајакнување на правата на жените, заштита на жените и децата од злоупотреба и барање правда за злосторствата против нив.
„За време на кривичните седници на Апелациониот суд во Банги во 2020 и 2023 година, беа судени неколку кривични случаи на силување, а сторителите и соучесниците кои беа прогласени за виновни беа строго казнети“, рече тој, додавајќи дека „неколку случаи во моментов се истражуваат во ниво на судови“.
Џоан Адамсон, заменик специјален претставник на генералниот секретар на Обединетите нации за МИНУСКА, ја пофали владата за „значајниот напредок што го постигна во однос на човековите права“, вклучително и усвојувањето на националната политика за човекови права, проширувањето на планот за акција за борба против сексуалното насилство поврзано со конфликти и посветеноста на владата да се бори против неказнивоста на сексуалното насилство поврзано со конфликт.
„Сепак, и покрај овие напори и подобрувањата во одредени области, безбедносната ситуација останува нестабилна низ целата земја и продолжува да носи предизвици во контекст на човековите права, особено во оддалечените области каде вооружените групи остануваат активни“, рече таа.
„Сексуалното насилство поврзано со конфликти останува реалност поради тековните родови нееднаквости и штетните традиционални практики“, а тоа често предизвикува малтретираните жени да молчат.
Адамсон рече дека многу жртви не бараат правда бидејќи „се плашат од одмазда, се срамат или се плашат од стигматизација и не зборуваат гласно“.
Таа рече дека дозволувањето на жените да учествуваат поцелосно во политичкиот и јавниот живот ќе помогне да се „консолидира мирот, помирувањето и развојот“.
Заменик високиот комесар Ал-Нашиф забележува дека Централноафриканската Република е на 188 место од 191 земја во однос на родовата еднаквост.
„Родовата дискриминација и исклученоста од јавниот и политичкиот живот остануваат длабоко вкоренети“, рече таа.
„За жалење е што ревидираниот Изборен законик, усвоен од Националното собрание во јануари 2024 година, не вклучи одредба за спроведување на квотата од 35 проценти за жени во согласност со Законот за родова еднаквост од 2016 година“, додаде таа.
Адамсон ја повика владата да „обезбеди политичко учество на жените во сите тела за одлучување преку ефективни правни рамки и политики“.